Orania kom al ʼn lang pad. In 1991 is die eertydse spookdorp van Departement Waterwese deur prof. Carel Boshoff en sy ondersteuners en mede-stryders gekoop.
Dit was ʼn groot uitdaging om intrekkers vir die afgeleë en vervalle dorp te begeester en veral, daar te hou. Inkomstemoontlikhede moes geskep word, want gou was die spaargeld opgebruik.
Onlangs is een van die bekendste en langdurigste politici van Israel, Shimon Peres, oorlede. Die media het veel gemaak van sy rol om vrede tussen Israelis en Palestyne te probeer onderhandel, waarvoor hy die Nobelprys vir Vrede in 1994 ontvang het (saam met Jitzak Rabin en Yasser Arafat).
Ruanda asook talle lande oor die wêreld heen herdenk tans een van die ergste volksmoorde van die 20ste eeu na die Tweede Wêreldoorlog.
Die volksmoord in Ruanda het ‘n nuwe dimensie aan die verskynsel van volksmoord gegee omdat dit iets was waaraan ‘n groot deel van die bevolking, en nie net die weermag nie, deelgeneem het. Die volksmoord was teen mense gerig wat bure, selfs familie was en waar moordenaars en slagoffers vir dekades langs mekaar gelewe het.
Dit alles het in die kort tydperk van 3 maande en deur middel van die primitiewe wapen van die panga en spies plaasgevind het, eerder as wapens van massavernietiging.
Dit is ook ‘n voorbeeld van die massa-histerie van opgesweepte mense, wat veral in Afrika so dikwels voorkom.
Die volksmoord is van langer hand voorberei. In Ruanda was die Tutsi-minderheid histories die elite-volk en is deur die koloniale moondhede Duitsland en later België bevoordeel.
Na onafhanklikheid in 1960 het die magsverhoudings omgekeer geraak en die Hutu-meerderheid (meer as 80%) het die mag oorgeneem en die Tutsis het ‘n lae profiel gehandhaaf. Verhoudinge het op die oog af redelik goed gefunksioneer en die twee volke het langs mekaar en soms deurmekaar gewoon.
Hutu-ekstremiste het egter deur middel van ‘n radiostasie en kodewoorde soos “kokkerotte” vir die Tutsis die smeulende haat teen die eertydse herevolk aangeblaas. ‘n Tutsi-weerstandsbeweging, die Rwandan Patriotic Front (RPF) het vanuit Uganda ‘n lae-intensiteitsoorlog teen die regering gevoer.
Die lont aan die kruidvat was die dood van die Hutu-president Juvenal Habyarimana in ‘n vliegtuigongeluk. Na bewering het die Tutsi-rebelle die vliegtuig afgeskiet. Daarna was die hel los. Die Hutu-weermag en paramilitêre magte het van dorp tot dorp getrek en die Tutsis afgemaai en die Hutu-meerderheid aangesê (soms was min oorreding nodig, soms was dit wel onder dwang) om deel te neem aan die slagting.
Wapens, veral pangas, is uitgedeel aan gewillige Hutu-slagters. Soos besetenes het die Hutu onder die Tutsi gewoed, in ‘n soort onbeheersde bloed-waansin. Ook Hutu wat nie wou meedoen aan die slagting nie, of as te “onpatrioties” beskou is, is afgemaai. In sowat 3 maande is amper 1 miljoen mense vermoor.
Die slagting is eers beëindig toe die RPF-rebelle die magsvakuum gevul en die beheer oor die land oorgeneem het. Die Hutu-ekstremiste het uit vrees vir weerwraak deur die Tutsi-rebelle na Kongo gevlug.
Paul Kagame, leier van die RPF, het die mag oorgeneem en regeer sedertdien outokraties. Dit kan tot sy eer gesê word dat hy, alhoewel Tutsi, nie blinde wraak teen enige Hutu geneem het nie, maar probeer het om met ‘n lang uitgerekte tribunaal die werklike skuldiges te straf.
Die Weste het ‘n treurige rol in die slagting gespeel. Frankryk, die Hutus en Ruanda se eertydse bondgenoot, wat militêre personeel in Ruanda gehad het, het toegekyk hoe die volksmoord hom afspeel.
Na bewering het hulle dit selfs goedgekeur. Verhoudinge tussen Frankryk en die huidige president Kagame is dus ook meer as koel.
Talle Hutu-ekstremiste het ook in Frankryk weggekruip. ‘n Vinnige optrede deur goed gewapende magte kon die volksmoord gestop het.
Dit is immers so dat 3 maande nie iets ongesien kan aangaan nie, en talle Westerlinge wat as ontwikkelingshelpers in Ruanda was en die volksmoord aanskou het, het die nuus na buite gedra.
Die Weste, Afrika en die hele wêreld se oë was egter op die “wonderwerk van Suid-Afrika” en op die ikoon Nelson Mandela gerig, wat uiteindelik goeie nuus uit Afrika sou bring. ‘n Volksmoord wat terselfdertyd plaasgevind het, het die partytjiestemming ontsier en moes dus geïgnoreer word en is aanvanklik as “stamgevegte” afgemaak. Eers heelwat later het die omvang van die volksmoord duidelik geword.
Wat die verklarings vir die volksmoord betref het Westerse kommentators tipies in die polities-korrekte groef geval om altyd die skuld by die witmense te soek en om te maak asof swartmense nie werklik uit hulle eie uit skuldig aan gruweldade kan wees nie.
Duitse en Belgiese koloniale owerhede, wat die Tutsis bevoordeel het, word as die skuldiges uitgemaak, ongeag die feit dat die koloniale beheer amper ‘n halwe eeu voor die volksmoord geëindig het, en dat Ruanda ‘n randgebied was en blanke invloed en koloniale strukture minimaal was.
Die verklaring vir die volksmoord is waarskynlik meer voor die hand liggend: haat op die ander en veral die geleentheid wat die wanorde gebied het. Net ‘n minderheid Hutu-ekstremiste het werklik die Tutsi gehaat en wou hulle permanent verwyder. Die oorgrote meerderheid het die geleentheid gesien om mee te doen aan ‘n bloedorgie wat ook geleentheid tot plundering gegee het.
Dat wettelose toestande die dun laag van beskawing en mede-menslikheid by meeste mense laat afdop is al oor en oor bewys in soortgelyke situasies. Die bekendste voorbeeld is seker die eeue lange vervolging van die Jode in Europa, nie omdat die aandadiges werklike griewe gehad het nie, maar eerder omdat dit ‘n gevoel van mag gee om ‘n minderheid te vervolg en dood te maak, en omdat mense bang is om teen die gewaande meerderheid op te staan.
Die verspreiding van die Tutsi, wat in elke dorp ‘n minderheid was en hulle nêrens effektiewelik kon beskerm nie, was ook tot hulle nadeel. Ook die hoop vir buitelandse inmenging was futiel. Alleen die militêre mag van die RPF het die volksmoord gestop. Anders sou daar dalk geen Tutsi meer oor wees nie.
Ruanda het wel na die einde van die volksmoord onder die leiding van Kagame ‘n suksesvolle tyd beleef. Daar is orde en stabiliteit en merkwaardige ekonomiese groei en ontwikkeling. Korrupsie is laag en die staatsdiens effektief, ‘n werklike uitsondering in Afrika. Dit is egter net moontlik met ‘n kwasi-diktator soos Kagame (wat wel onlangs weer herkies is met ‘n oorweldigende meerderheid) wat ‘n herhaling van die volksmoord sal keer.
Enige verwysing na etnisiteit word verbied en amptelik is daar net Ruandese. Enige demokratiese verkiesing wat weer die Hutus aan bewind bring, kan tot ‘n herhaling lei. Soortgelyke gebeure in Burundi, wat ‘n spieëlbeeld van Ruanda is, bevestig die tendens.
Vir ons as Afrikaner-minderheid (ook omtrent soveel soos die Tutsi) wys die gebeure dat ‘n minderheidsvolk wat eens die beheer gehad het, nooit veilig is en dat ook na dekades van regering deur die meerderheid die minderheid nie vergewe word vir wandade en hoogmoed in die verlede nie.
Ariel Sharon was een van die bepalende figure van Israel se moderne geskiedenis. Hy is verlede week na ‘n lang koma van meer as 7 jaar oorlede, nadat hy in 2006 ‘n beroerte gehad het. Hy was 85 jaar oud.
Ariel Sharon was een van die laaste verteenwoordigers van die stigtersgenerasie van Israel. Hy is in 1928 as kind van Belorussiese ouers in die destydse Britse mandaatsgebied Palestina gebore.
Reeds op 15jarige ouderdom was hy lid van die Joodse ondergrondse weerstandsbeweging Hagannah en het vir homself ‘n naam gemaak as iemand wat vasberade en dapper was en met gesag opgetree het.
Na die stigting van die staat Israel in 1948 het Sharon ‘n loopbaan in die nuwe weermag gevolg en is in 1953 opdrag gegee deur die stigter-president, Dawid ben-Gurion, om die beroemde en berugte 101 anti-terroriste eenheid te stig, wat Palestynse terrorisme beveg het.
In die Sesdagse Oorlog van 1968 het hy vir homself naam gemaak met sy offensiewe taktiek wat tot die vinnige verowering van die Sinai-skiereiland van Egipte gelei het en ‘n beslissende bydra tot Israel se merkwaardige oorwinning in die oorlog gelei het. 1973, tydens die Yom-Kippoer oorlog, is hy teruggeroep weermag toe en het as generaal met sy pantserdivisie oor die Suez-kanal oorgesit en die Egiptiese weermag ‘n beslissende neerlaag toegedien. Dit het hom heldestatus gebring en hy het ‘n huishoudelike naam geword.
Sharon was een van die stigterslede van die konserwatiewe Likud-Party in 1973. Dié party het in 1977 die tot dusvêr alles oorheersende Arbeidersparty ontsetel onder sy destydse leier Menachem Begin. In die regering van Menachem Begin was Sharon Minister van Verdediging. Hier is ‘n sekere parallel met genl. Constand Viljoen, wat sy militêre heldestatus ook gebruik het om later as politieke leier na vore te tree.
In die tyd (1982) val egter ook die massaslagting van Palestynse vlugtelinge deur die Libanese milisie waarmee Israel in bondgenoodskap was. Alhoewel die Israelse weermag nie direk daarvoor verantwoordelik was nie, het hulle die slagting toegelaat en laat die gebeure altyd ‘n donker kol op mnr. Sharon se reputasie aangesien hy as Minister van Verdediging die finale verantwoordelikheid gehad het.
Weens sterk openbare druk moes hy bedank as Minister van Verdediging en het aangebly as minister sonder portfolio. In latere Likud-regerings het hy verskeie ander portfolios beklee, onder andere Minister van Behuising, en het ‘n naam gehad as voorstaander van Israel se voortdurende besetting van die Wesoewer deur middel van nuwe nedersettings. As een van die mees uitgesproke “valke” in die Israelse politiek was hy natuurlik ‘n rooi doek vir die Palestyne en hulle leier Jassir Arafat.
Toe Sharon in 2000 die tempelberg en die Al-Aksa Moskee besoek het, het die Palestynse ekstremiste dit as oorsaak geneem om met grootskaalse opstande teen Israel te begin (die sogenaamde tweede intifada).
By sy eie mense het Sharon se reputasie as sterkman egter gemaak dat hy as rots in tye van onstuimigheid gesien is en as iemand wat sy land en mense sal verdedig en wat nie omkoopbaar is nie. Hy het, tot algemene skok in die internasionale hoofstroom-media, die verkiesing van 2001 gewen en Eerste Minister geword.
As leier van sy volk was hy egter pragmaties en ‘n realpolitikus in die beste sin van die woord. Al was hy in die opposisie bekend as ‘n vuurvreter en iemand wat graag die hele Bybelse Israel wil herstel, het hy as Eerste Minister ingrypende stappe geneem om die Palestynse eise vir ‘n eie land tegemoet te kom en om sodoende die druk op Israel te verlig.
In 2004 het hy, teen weerstand uit sy eie geledere, die eensydige ontruiming van die Gaza-strook aangekondig, met die verwagting dat dit die Palestynse druk op Israel sou verlig. Dit het egter ook beteken dat talle Joodse setlaars, die mees getroue ondersteuners van mnr. Sharon, nou deur Israel se weermag uit hulle nedersettings verwyder en hulle huise platgestoot is.
Ongelukkig het die pragmatiese stap nie dankbaarheid en gematigdheid by die Palestyne meegebring nie, maar is juis as ‘n teken van swakheid gesien en is die Gaza-strook deur die radikaal-Islamitiese Hamas oorgeneem wat vandaar Israel voortdurend aanval.
Mnr. Sharon, eens heel regs, het hom nou skielik in die posisie van ‘n gematigde leier bevind wat deur sy teenstanders geprys en deur sy volgelinge as verraaier uitgekryt is. Mnr. Sharon het egter ‘n sterk persoonlike leierskap gehad en was sterk genoeg om met sy eie Likud-party te breek en sy eie, sentristiese party, Kadima, te vorm, wat volgens meningspeilings die volgende verkiesing sou wen. Die steun wat hy na regs verloor het, het hy onder die gematigdes gewen.
‘n Ernstige beroerte in 2006, op die toppunt van sy mag, het egter sy loopbaan skielik beëindig. Ook hier is parallelle met Suid-Afrika: dit was juis die kragdadige PW Botha, met ‘n militêre agtergrond en bekend vir duidelike taal, wat met hervormings begin het, maar dit is juis deur sy teenstanders as swakheid vertolk en het hulle daardeur sterker gemaak en meer vasberade om die hele bewind weg te vee. Ook PW Botha moes weens ‘n beroerte sy pos neerlê, alhoewel hy weer herstel het.
Ariel Sharon in 1973
Hartlander 